Vũ Ngọc Bút D8, E3,F5 kể

                                                                                                                                                                         Lương Phúc ghi

Con người ta có những kỷ niệm đầy hoa thơm quả ngọt, có những kỷ niệm xót xa, cay đắng và cũng có những kỷ niệm luôn day dứt, trăn trở mà mỗi khi nhớ lại thường biểu hiện những dấu hỏi lớn về kết cục cuối cùng ta chưa được biết. Suốt mấy chục năm làm việc sau này, bất chợt có khi đêm khuya tĩnh tâm nhìn lại cuộc đời đã đi qua, tôi thường nhớ về một kỷ niệm khắc khoải như một món nợ lớn mà chưa trả được. Sau khi nghỉ hưu, cảm giác về kỷ niệm nợ vay này trong tôi càng day dứt hơn bao giờ hết.

Hậu Mỹ Trinh – mảnh đất ân tình năm ấy

Tháng 3 năm 1972, đơn vị chúng tôi tham gia chiến dịch Lộc Ninh. Ngày 7 tháng 4 năm 1975, Lộc Ninh hoàn toàn giải phóng, đơn vị tiếp tục nhận lệnh đánh chiếm thị xã Bình Long – Phước Long thì đến 22 tháng 5 năm 1972 Trung đoàn 3, Sư đoàn 5 được lệnh xuống miền Tây Nam Bộ chiến đấu tại huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang ngày nay.

Trong một trận chiến đấu, tôi và anh Quách Đại Liên – khi đó là tham mưu trưởng Trung đoàn 3 cùng 10 đồng chí khác thuộc Hậu Cần, Thông Tin, Trinh Sát, Đặc Công mang tiền và thiết bị thông tin xuống bổ sung cho D8-E3. Khoảng hơn 10 giờ đêm ngày 20 tháng 7 năm 1972 chúng tôi rơi vào ổ phục kích tại ngã ba kênh Xéo với kênh Cà Răm, 2 đồng chí hy sinh tại chỗ, 8 đồng chí bị địch bắt, tôi bị thương vào đùi và bụng cùng anh Quách Đại Liên chém vè chống trả quyết liệt, hơn 2 giờ đã thoát khỏi vòng vây. Tôi và anh Quách Đại Liên bò lên được vườn chuối Ba Oanh thuộc ấp Hậu Mỹ Trinh A, xã Hậu Mỹ Trinh, huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang ngày nay, sau đó được cô Bé Hai là du kích xã, con của tía Nguyễn Văn Tư và má Đồng Thị Tươi đem về nhà đào hầm cất giấu và chạy chữa vết thương.

Suốt 7 tháng trời tôi được cô Bé Hai và gia đình má Tươi chăm sóc (anh Quách Đại Liên chỉ bị thương nhẹ đã tìm về đơn vị trước), ngày thì cõng ra vườn chuối, tối lại đưa về nhà xuống hầm. Có lần giặc càn vào bất ngờ, cô Bé Hai đã phải đưa tôi xuống kênh giấu trong các đám lục bình. Vết thương chưa kịp hồi phục lại bị nhiễm trùng, cô Bé Hai đã phải tốn bao nhiêu công sức để điều trị tiếp. Thời gian này, nhà má Tươi là trạm phẫu dã chiến của E24 – phân khu miền Tây, lúc cao điểm nuôi dưỡng và điều trị 12 thương binh. Để đảm bảo đủ thuốc men điều trị, có đợt cô Bé Hai đã chèo xuồng ra thị xã thu gom thuốc tây giấu kín trong 9 bao trấu chở về qua bao bốt gác của địch an toàn. Tôi biết hiện nay có nhiều đơn vị hàng năm vẫn tổ chức giỗ cho 22 đồng chí thương binh đã điều trị và mất tại đây.

Cuối tháng 2 năm 1973 vết thương đã lành, tôi bắt được liên lạc và được gia đình má Tươi giúp đỡ trở về đơn vị. Tôi tiếp tục tham gia chiến đấu ở mặt trận Tây Ninh cho đến khi bị thương lần thứ hai vào cột sống và được chuyển ra điều trị ở miền Bắc. Kể từ đó tôi hoàn toàn mất liên lạc với gia đình má Tươi, những người ân nhân đã cứu sống tôi mà suốt đời tôi không thể nào quên.

Tìm kiếm và trở về

Nhiều năm sau tôi luôn nhớ về người dân đã cưu mang đùm bọc tôi trong tháng ngày chiến đấu năm xưa ở Hậu Mỹ Trinh, lại càng đau đáu hơn khi nghe lời bài hát “miền Nam ơi, miền Nam! Hỡi những dòng sông soi bóng dừa xanh…” (Đường chúng ta đi – Huy Du). Năm 2004 tôi có liên lạc với người thân là ông Tân, biên tập viên của Đài truyền hình Cần Thơ để tìm địa chỉ ông Tư, bà Tươi và cô bé Hai. Sau thời gian dài tìm kiếm, chắp nối với sự giúp đỡ của rất nhiều đồng đội, bạn bè và chính quyền địa phương, chúng tôi đã liên lạc được với gia đình má Tươi. Do hoàn cảnh bản thân và khoảng cách địa lý, đến 7 tháng 2009 tôi mới thu xếp được thời gian để vào thăm lại mảnh đất ân tình và những ân nhân của mình. Trước ngày trở lại, tôi đã tìm hiểu và nhận được thông tin về hoàn cảnh gia đình của má. Tôi chuẩn bị khá nhiều quà là thuốc bổ, quần áo, đồ dùng sinh hoạt… dù biết chẳng có quà tặng nào sánh được ân nghĩa năm xưa của gia đình má Tươi đã dành cho tôi.

Tôi có mặt thành phố Hồ Chí Minh ngày 10 tháng 7 năm 2009, tìm gặp bạn chiến đấu sư đoàn 5 và chuẩn bị mọi thứ trước khi về Hậu Mỹ Trinh. Trong 2 ngày chờ đợi cuối cùng của thời gian dằng dặc 37 năm kia mà lòng tôi nôn nao, khắc khoải tưởng tượng mãi cảnh ngày hội ngộ sẽ ra sao? Thế rồi cái gì phải đến đã đến.

Cuộc hội ngộ của tôi, anh Quách Đại Liên và gia đình má Tươi với sự có mặt của chính quyền địa phương, bà con xóm giềng và cả anh Sáu Coọc nguyên Trung đoàn phó E3-F5 nữa, đã diễn ra đầy xúc động, nghẹn ngào. “Nước mắt” đã “chỉ dành cho ngày gặp mặt” (thơ Nam Hà). Càng xúc động, nghẹn ngào hơn khi chúng tôi được biết sự việc xảy ra tiếp theo với gia đình má Tươi.

Vài ngày sau khi tôi về đơn vị, quân địch bất ngờ ập vào khám nhà và phát hiện một số dấu vết, hiện vật quân giải phóng còn sót lại đã bắn chết luôn cô Năm Mỹ là em ruột cô Bé Hai. Nhà cửa bị đốt, đồ đạc bị đập phá hết. Ông Tư bị bắt về chi khu đánh đập tra khảo dã man:  nhổ hết răng bằng kìm, đóng đinh vào hai đầu gối và bị giam giữ cho đến ngày Giải phóng miền Nam 30 tháng 4 năm 1975.

Hiện nay cụ ông Tư đã 81 tuổi, cụ bà Tươi ở tuổi 76, được con cháu dựng cho một ngôi nhà lợp ngói, tường che bằng tàu lá dừa để ở, gia đình được công nhận là có công với cách mạng. Cô Năm Mỹ được công nhận là liệt sĩ. Còn cô Bé Hai, từ một thiếu nữ duyên dáng đằm thắm năm xưa nay trở thành một phụ nữ nghèo, nét mặt in đậm nỗi gian truân vật lộn với cuộc sống mà chưa được nhận chút danh hiệu nào từ cuộc kháng chiến đầy hy sinh gian khổ của dân tộc. Có một con gái đã xây dựng gia đình nhưng hai vợ chồng Bé Hai không có nhà, hàng ngày phải sống trên ghe, lênh đênh mưu sinh khắp sông nước quanh vùng.

Chúng tôi đề nghị với UBND xã Hậu Mỹ Trinh cần tạo điều kiện giúp đỡ gia đình bà Bé Hai – thành viên của một gia đình liệt sĩ, có công với cách mạng được vào diện hộ nghèo. Chúng tôi cũng đã vận động hội CCB và bạn chiến đấu, tìm kiếm các đơn vị quân đội liên quan cùng cơ quan chính sách để đề nghị công nhận cô Bé Hai – người tham gia nuôi dưỡng, chữa trị nhiều thương binh quân giải phóng là người có công với cách mạng. Với những việc nhỏ này, chúng tôi mong sao trả lại sự công bằng và phần nào bù đắp cho tinh thần hy sinh dũng cảm của cô Bé Hai đã góp sức mình trong cuộc kháng chiến giải phóng dân tộc.

Vĩ Thanh

Khi kể lại chuyện này, chúng tôi được biết UBND xã Hậu Mỹ Trinh đã xác nhận các văn bản mà chúng tôi đề xuất và gửi lên cơ quan có trách nhiệm huyện Cái Bè tỉnh Tiền Giang để xem xét giải quyết chế độ chính sách cho cô Bé Hai.

Trong lần trở về này, chúng tôi cũng đã rất vất vả tìm lại được mộ phần và xác định danh tính của 5 đồng đội đã hy sinh ngay ấy. Câu chuyện đi tìm đồng đội xin được kể lại vào một dịp khác.

Viết lại kỷ niệm này, xin được như một nén nhang viếng hương hồn nữ liệt sĩ Năm Mỹ và những người dân, chiến sĩ đồng đội của tôi đã hy sinh, đổ máu trên mảnh đất Hậu Mỹ Trinh ân tình năm ấy.

                                                                                                                                                                  Hà Nội, tháng 9 năm 2009